Als je ouders uit elkaar gaan, is dat niet leuk. Je leven staat op zijn kop en alles is anders dan voor de scheiding. Meestal vergeet je het moment waarop je hoorde dat je ouders gingen scheiden nooit meer. 

De kinderen en jongeren in het volgende filmpje weten het ook nog precies:

Ieder kind gaat op zijn of haar eigen manier met een scheiding om. Maar sommige gevoelens en gedachten en manieren van reageren, komen bij veel kinderen voor. Heel vaak weet je niet eens wat je voelt of denkt. Je weet alleen dat het niet fijn is. Heb jij dat ook?

Je zult ook heus niet de hele tijd verdrietig zijn. Het verdriet is er en dan is het weer weg; je kunt plotseling heel verdrietig zijn en even later ren je al weer vrolijk naar buiten om met vriendjes of vriendinnetjes te gaan spelen. Je neemt in kleine stukjes afscheid van het ‘gezin met twee ouders in één huis’ waarin je opgroeide.

Na een tijdje kun je er vaak wel goed aan wennen dat je ouders niet (meer) samen zijn. En kun je gewoon een gelukkig leven hebben. Maar de scheiding zal altijd bij jou horen, bij jouw leven.

Boos
Je kunt je boos voelen omdat je ouders gaan scheiden of gescheiden zijn. Dit is heel logisch en gewoon!

Verdrietig
Je kunt van het ene op het andere moment je in huilen uitbarsten van verdriet. Maar soms zit verdriet ook van binnen. Anderen zien het niet aan je.

Alleen
Je kunt je soms alleen voelen. Bijvoorbeeld omdat de ouder bij wie je het meeste woont het nu veel drukker heeft. Dit is heel vervelend maar wel normaal!

In de steek gelaten
Je kunt je in de steek gelaten voelen door de ouder die het huis uit is gegaan. Het is heel gewoon als je dat voelt.

Missen
Als je bij je vader bent, kun je je moeder heel erg missen. Of een beetje. En als je bij je moeder bent, mis je misschien je vader heel erg. Of een beetje.

Mees is 9. Zijn ouders zijn gescheiden toen hij 5 was. Hij is nog wel eens verdrietig en mist zijn vader. Hij heeft wel een handige truc bedacht voor het missen:

 Gelukkig mist hij zijn vader nu wel minder dan in het begin:

Het missen wordt vaak na verloop van tijd wel minder. Maar op bepaalde momenten blijft het gevoel van missen terugkomen. 

Op verjaardagen bij voorbeeld, dat heeft Daniëlle (13) ook:

Verscheurd tussen je ouders
Als je vader verdrietig is en je troost hem, dan kan je bang zijn dat je moeder dat eigenlijk niet goed vindt. Alsof jij je moeder hiermee een beetje in de steek laat. Dit gevoel kan je omgekeerd ook hebben als jij je moeder troost. Dit gevoel is heel logisch!
Je kunt je ook verscheurd voelen als je ouders onaardig over elkaar praten. In jou zit een stukje van allebei je ouders. En als de ene ouders iets onaardigs zegt over jouw andere ouder, dan voelt dat een beetje alsof ze het over jou zeggen. Dat is een rotgevoel! Dat gevoel heet met een moeilijk woord: loyaliteitsconflict.

Niet willen kiezen
Je kunt het gevoel krijgen dat je moet kiezen tussen jouw ouders, maar dat wil je misschien helemaal niet.

Bezorgd om je ouders
Je kunt je zorgen gaan maken over je ouders. Je vraagt je bijvoorbeeld af of je moeder wel alleen voor jullie kan zorgen. En je vraagt je misschien af of je vader wel voor zichzelf kan koken of de was kan doen.

Bang 
Je kunt bang zijn dat als papa het huis uit gaat, mama ook weg zal gaan. Of dat er iets ergs met haar gebeurt. Of je bent bang om speelgoed kwijt te raken. Veel Jonge Helden kennen het gevoel van bang zijn. 

Mees ook:

Onzeker
Je kunt je onzeker voelen en misschien is er veel onduidelijk. Ga je bij mama wonen of bij papa? Moeten jullie verhuizen? Dit gevoel is heel logisch en gewoon!

Moe
Het is niet zomaar wat, wat je meemaakt. En dat kost heel veel energie. Veel meer dan een voetbalwedstrijd spelen of een stuk fietsen. Het is dus heel normaal als je vaker moe bent, dan voordat je ouders gingen scheiden.

Opgelucht
Soms vind je het misschien fijn dat de ruzies over zijn of minder vaak voorkomen. Dat is heel helemaal niet gek!

Schamen 
Op school durf je misschien niet over de scheiding te praten. Je wilt misschien niet zielig gevonden worden of raar. Soms schaam je je ook omdat er thuis bijvoorbeeld minder geld is dan eerst. Dat hebben heel veel Jonge Helden!

Hoop 
Je kunt hopen dat het weer goed komt tussen je ouders. Veel kinderen hebben dat! Zelfs als hun ouders al heel lang uit elkaar zijn. Of als ze alweer een nieuwe vriend of vriendin hebben, en misschien wel kinderen van hun nieuwe vriend of vriendin. Je doet soms ook je best je ouders op de een of andere manier weer bij elkaar te brengen. 

In het volgende filmpje zie je ook dat veel kinderen en tieners de wens hebben dat het weer goed komt:

 

Maak je je zorgen?
Herken je een of meer van deze dingen die je kunt voelen? Maak je je er zorgen over? Of wil je er een vraag over stellen? Stuur dan een mail naar Emma. Zij weet heel veel van Jonge Helden en zij stuurt je dan per mail een antwoord terug. Klik hier om een vraag te stellen aan Emma.

De scheiding is mijn schuld
Misschien denk je dit omdat je toevallig ooit eens vervelend bent geweest of omdat je niet wilde meehelpen thuis. Of omdat je iets hebt gezegd. Dat gevoel hebben heel veel kinderen. Dit klopt gelukkig nooit! Ouders scheiden omdat ze samen problemen hebben die ze niet meer kunnen oplossen. Nooit omdat hun kind vervelend was of iets stouts heeft gedaan. Of iets heeft gezegd. Echt NOOIT! 

Danielle is dertien en haar ouders scheidden toen ze acht was. Zij heeft heel lang gedacht dat het haar schuld was dat haar ouders gingen scheiden:

Misschien gaat de ander nu ook wel weg
Veel Jonge Helden denken dat hun andere ouder nu ook weg kan gaan en dat je dan alleen bent. Maar dat zullen je ouders nooit laten gebeuren. Zij zijn en blijven je ouders en willen voor jou zorgen. Ze zullen je nooit in de steek laten!

Ik kan ze weer samenbrengen
Misschien heb jij ook het idee dat je iets kunnen doen of denken, waardoor jouw ouders weer bij elkaar komen. Jammer genoeg kan dat niet. Als ouders gescheiden zijn, houden ze niet genoeg van elkaar om weer bij elkaar te komen. Wat je ook doet.

Misschien houden papa en mama na een tijdje ook niet meer van mij
Je ouders zijn gescheiden omdat ze niet genoeg meer van elkaar hielden. Dan kun je denken dat de liefde tussen ouders en kinderen ook zomaar over kan gaan. Maar dat is niet zo. De liefde van ouders voor kinderen houdt nooit op. Het is een ander soort liefde!

Ik moet kiezen tussen papa en mama
Jammer genoeg kunnen veel ouders die gescheiden zijn, niet goed met elkaar opschieten. Ze vinden elkaar niet meer zo aardig. En soms laten ze dat aan hun kinderen merken ook. Dat is heel vervelend, want dan kan jij denken dat jij moet kiezen voor of mama of papa. Maar dat hoeft en kan helemaal niet!

Mijn leven wordt nooit meer leuk
Het is lang niet altijd leuk om gescheiden ouders te hebben. Maar je kunt er meestal gelukkig wel aan wennen. En dan wordt je leven gewoon weer leuk.

Het verdriet over het feit dat je ouders niet meer bij elkaar zijn, kan na jaren nog groot zijn. Ook Daniëlle (13) wiens ouders scheidden toen ze 8 was, kent dit gevoel: 

 
 

Denk ook maar aan alle dingen die wel leuk zijn in je leven! 
Ook Daniëlle (13) heeft het moeilijk gehad met de scheiding van haar ouders. En soms heeft ze er nog last van. 

Maar ze heeft een belangrijke tip:

Ik moet mijn verdriet verbergen

Sommige Jonge Helden denken dat zij hun verdriet moeten verbergen voor hun ouders. Bijvoorbeeld omdat hun ouders het al moeilijk genoeg hebben. Maar je hoeft je verdriet niet te verbergen. Kijk eens bij tips of er misschien een goede tip voor jou bij staat om hiermee om te gaan.

Daniëlle heeft ook heel lang haar verdriet verborgen voor haar ouders:

Pien (14) heeft een belangrijke tip:

Toen Caroline (nu 15) zou oud was als jij, schreef zij graag dingen op. Dat gaat bij haar makkelijker dan praten:

Maak je je zorgen?
Herken je een of meer van deze dingen die je kunt denken en maak jij je er zorgen over? Of wil je er een vraag over stellen? Dan kan Emma je misschien helpen, zij weet heel veel van Jonge Helden. Stel haar hier je vraag en zij stuurt je dan per mail een antwoord terug.

Ruzie
Je kunt sneller boos worden en bijvoorbeeld meer ruziet met broertjes, zusjes of vriendjes en vriendinnetjes. Dat is heel lastig maar komt vaak voor bij Jonge Helden!

Moeilijk doen
Je wilt niet dat je ouders gaan scheiden en gaat daardoor vaker moeilijk doen tegen je ouders of tegen andere mensen. Je gaat je een beetje tegen anderen afzetten. Meestal gaat dan na een tijdje wel weer over. Het is helemaal niet raar als je dat hebt!

Je wordt drukker of juist stiller dan eerst
Dat is heel gewoon!

Terugtrekken
Veel kinderen met gescheiden ouder voelen zich 'anders’ dan andere kinderen en sneller buitengesloten door bijvoorbeeld vriendjes of vriendinnetjes. Soms trekken zij zich dan terugtrekken uit de groep en gaan dan bijvoorbeeld vaak alleen op het schoolplein staan. Heb jij dat wel eens?

Je kunt je minder goed concentreren
Op school moet je misschien vaak aan andere dingen denken dan je schoolwerk. Goed opletten kost je meer moeite. Heel veel Jonge Helden hebben dat!

Je haalt minder goede cijfers op school
Meestal wordt dit na een tijdje vanzelf weer beter. Dat is heel gewoon als je zoveel meemaakt als jij!

Meer zelf doen
Misschien merk jij ook dat je veel meer dingen zelf doet dan voor de scheiding. Je brood maken bijvoorbeeld, of je kleren uitzoeken. Je gymtas zelf inpakken en meenemen of zelf naar school lopen of fietsen. Dat hebben veel Jonge Helden.

Maak je je zorgen?
Herken je een of meer van deze dingen en maak jij je er zorgen over? Of wil je er een vraag over stellen? Dan kan Emma je misschien helpen, zij weet heel veel van Jonge Helden. Stel haar hier je vraag en zij stuurt je dan per mail een antwoord terug.

Voor veel kinderen is het vreemd als hun ouders verliefd worden of met iemand op uitgaan. Als zo’n verliefdheid een relatie wordt is dat vaak erg wennen. Helemaal als je vader of moeder ook gaat samenwonen.

Een stiefgezin kan leuk zijn maar het kan ook moeilijk zijn. Als jouw ouders nieuwe gezinnen gaan stichten, dan kun je ook te maken krijgen met stiefbroers en stiefzussen.

Toen Jesse zijn stiefvader voor het eerst ontmoette was dat oké. Het was raar om hem in huis te hebben, maar nu voelt het best normaal.

 
 

Hier vind je informatie over stiefgezinnen: over hoe dat kan zijn (hoe je je kunt voelen, wat je kunt denken, waarmee kun je allemaal te maken kunt krijgen). Je vindt ook tips en dingen die je beter niet kunt doen, veelgestelde vragen en boekentips. En als je een vraag hebt, dan kun je Emma mailen voor advies.

Verdriet
Ook al heb je een nieuw gezin en kan het leuk zijn, het blijft meestal verdrietig dat je ouders niet meer samen zijn. Dat is heel normaal en dat mag ook! Na een tijdje kun je meestal goed wennen aan het nieuwe, samengestelde gezin. Je verdriet over jouw gezin zoals het ooit was, zal waarschijnlijk nooit helemaal verdwijnen. Maar een nieuw gezin brengt vaak ook weer goeie dingen met zich mee.

Sterre moest erg wennen aan haar stiefmoeder en aan het feit dat haar vader een nieuwe vriendin had. Ze kan het gelukkig goed vinden met haar stiefzus.

 
 

Schaamte
Je kunt je flink schamen als je ouders verliefd doen naar die nieuwe persoon die niet je vader of moeder is. Elkaar kussen waar jij bij bent bijvoorbeeld. Dat je dat voelt is heel normaal. Het kan goed zijn om je ouder en de nieuwe partner te vertellen wat jij dan voelt als ze dat doen. Misschien kunnen ze er dan een beetje rekening mee houden.

Schuldig
Soms kan het lastig zijn om plezier te hebben met het stiefgezin. Bijvoorbeeld omdat jij je schuldig voelt naar je andere ouder en denkt die op dat moment misschien wel alleen is of zich niet goed voelt. Dat gevoel is heel gewoon. Probeer te bedenken dat je andere ouder niets liever wil dan dat het goed gaat met jou. Dat jij plezier kunt hebben. Ook al is hij of zij zelf verdrietig.

Ik moet mijn vader/moeder delen
Misschien zijn je ouders al lang of juist pas kort uit elkaar, maar waarschijnlijk heb een tijdje met één van je ouders en je broers/zussen alleen gewoond. Je hoefde de aandacht van je vader of moeder niet te delen met een nieuwe partner van je ouder. Daar kan verandering in komen als je vader of moeder een nieuwe relatie krijgt. Je vader of moeder wil ook tijd doorbrengen met die nieuwe partner en heeft minder tijd voor jou. Dat is vaak jammer en dat kan ook best moeilijk zijn. 

Sterre vindt het jammer dat het nooit meer voorkomt dat ze alleen met haar vader iets doen. Ze zijn altijd met het hele stiefgezin.


 

Mijn ouders komen nu echt niet meer bij elkaar
Bijna alle kinderen met gescheiden ouders hopen dat hun ouders toch nog bij elkaar komen. Ook al weten ze dat het niet gebeurt, ze hopen het toch! Zelfs als ze al veel ouder zijn, hebben ze diep van binnen nog die hoop. Dat is heel erg normaal. Als een van jouw ouders opnieuw verliefd wordt, kan je daar erg verdrietig van worden. Ineens realiseer jij je weer dat jouw vader en moeder echt niet meer bij elkaar komen. Dat kan een heel rot gevoel geven. Praat er over met iemand die je vertrouwt, dat helpt!

Mijn ouder zonder partner is zielig
Veel kinderen vinden het zielig voor de ouder die overblijft zonder (stief)gezin. Zij zijn bang om hun vader of moeder verdrietig te maken als ze vertellen over hun stiefgezin of over de nieuwe vriend(in) van hun vader of moeder. Ze willen daarom niet altijd vertellen dat ze het leuk hebben. Herken je dat? Het is heel normaal dat jij je vader of moeder niet verdrietig wilt maken, maar het is ook goed om er met allebei je ouders over te praten. Het is fijn om aan je vader en moeder te vertellen wat er in je leven speelt en daar horen de leuke en niet leuke kanten van het stiefgezin ook bij. Als je bang bent om je ouders verdrietig te maken door wat je ze vertelt, zeg dat dan eens tegen hem of haar. Je zult zien dat het helpt als je dat zegt.

Hij/Zij is mijn vader/moeder niet!
Als een van je ouders een nieuwe partner krijgt en daarmee gaat samenwonen, verandert er veel. De nieuwe partner bepaalt ineens ook mede de regels en bemoeit zich misschien ook wel met jou. Veel kinderen hebben er veel moeite mee als een stiefouder ze 'opvoedt'. Herken je dat? Praat erover met je ouder zijn of haar partner. Samen kom je er vaak wel uit.

Pien legt uit wat er voor haar anders is als haar moeder boos op haar wordt en als haar stiefvader boos op haar wordt.

 

Verhuizen
Als een ouder gaat samenwonen met een nieuwe partner, gaan jullie misschien verhuizen. Diegene kan bij jullie intrekken, of jullie gaan bij diegene wonen. Of misschien verhuizen jullie met z’n allen naar een heel nieuw huis. Misschien moet je naar een andere school, maar misschien ook wel niet. Misschien krijg je een nieuwe kamer of een groter huis. Dit soort grote veranderingen zijn heel ingrijpend. Ze kunnen veel invloed hebben op hoe jij je voelt. 

Stiefbroers/zussen
Misschien heeft de nieuwe partner van jouw vader of moeder ook wel kinderen. Die kinderen kunnen bij jullie in huis komen wonen, of je ziet ze in het weekend als ze op bezoek komen. Het is ineens drukker in huis, want er wonen meer mensen. Aan samenwonen met nieuwe mensen moet je wennen. Iedereen heeft zijn eigen maniertjes en gewoontes. Je moet je aan elkaar aanpassen en dat gaat niet zo 1, 2, 3. Jullie zullen vast een keer ruzie krijgen, maar dat zal minder worden en het kan ook leuk zijn om met nieuwe mensen te wonen. Misschien krijg je een oudere stiefzus met wie je kan gaan winkelen, of vind je het leuk om je kleine stiefbroer te spelen, of heeft je stiefbroer leuke vrienden met wie jij het ook goed kunt vinden? Het kan ook zijn dat je dat helemaal niet leuk vindt. Dat hoort er ook bij. Het heeft tijd nodig om aan elkaar te wennen.

Voor Mees was het ook fijn om een stiefgezin te krijgen. Hij merkte dat zijn moeder het minder zwaar had en hij vond het leuk om een stiefbroer te krijgen.

 

Nieuwe regels in huis
Als jullie gaan samenwonen met nieuwe mensen gelden er waarschijnlijk nieuwe regels in huis. Elk gezin kent zijn eigen regels. Misschien mochten jouw stiefbroer of stiefzus zo lang computeren als ze wilden en mocht jij 2 uur per dag. Of misschien mocht jij overdag tv kijken, maar je stiefbroer of stiefzus niet. Jullie kunnen met elkaar nieuwe afspraken en regels maken. Sommige regels zullen voor jullie allemaal gelden en andere regels alleen voor jou en niet voor je stiefbroers of zussen, of andersom. Het kan ook zijn dat er in het (stief)gezin bij je moeder weer andere regels gelden dan in het (stief)gezin bij je vader. Dat kan behoorlijk verwarrend zijn!

Er komt een baby
Als een van je ouders een nieuwe relatie heeft, gebeurt het soms dat zij samen een kindje willen. Dat wil niet zeggen dat ze niet genoeg hebben aan jou. Elk kind is heel erg speciaal voor een vader en moeder. Jij blijft even bijzonder en belangrijk voor jouw vader of moeder. 
De meeste kinderen vinden het eerst een raar idee als er een baby komt, maar vaak vinden ze het na een tijdje ook een leuk idee dat ze een broertje of zusje krijgen!
Was je altijd de jongste thuis, dan ben je dat niet meer als er een baby komt. Dat kan soms best jammer zijn. Vertel het aan je ouders als je dat jammer vindt. Je wordt ineens de grote broer of zus van het baby'tje. Dat kan ook heel leuk zijn!

Doe leuke dingen met je ouder        

Zorg dat je af en toe qualitytime met je vader of moeder alleen hebt. Zodat jullie met z’n tweeën zijn en tijd voor elkaar hebben.

Doe leuke dingen met je stiefouder 

Als je een stiefvader of stiefmoeder krijgt, is dat misschien wennen, maar het is vaak ook leuk. Wie weet kan jouw stiefvader heel goed voetballen of kan hij goed koken. Jij kan van hem leren en jullie kunnen leuke dingen doen. Of misschien kan jouw stiefmoeder wel goed muziek maken en kan zij jou leren om muziek te maken! 

Caroline vertelt over het ontmoeten van haar stiefouders. Ze keek zelfs naar de weekend uit waarin ze haar stiefmoeder zou zien.

 
 

Een ritueel voor jullie nieuwe huis   

Als jullie met het nieuwe gezin gaan samenwonen kun je dat op een speciale manier starten. Je kunt bijvoorbeeld feestelijk iedereen een nieuwe sleutel geven of een welkomstdiner hebben met alle leden van het nieuwe gezin.

Maak een tekening van jouw gezin  

Stiefgezinnen kunnen soms best ingewikkeld zijn. Er zijn ineens stiefzussen of stiefbroers, maar ook hun opa’s of oma’s, ooms en tantes, jouw opa’s en oma’s. Soms raak je helemaal de kluts kwijt. Wie is nou wie? Je kunt dan een tekening maken met alle mensen die voor jou belangrijk zijn uit jouw familie en stiefgezin.

Neem de tijd om elkaar te leren kennen     

Jij kent jouw broers en zussen en je ouders al je hele leven. Stiefbroers/zussen of stiefouders moet je leren kennen. Het duurt een tijd voordat je elkaar echt goed kent. Meestal gaat dat vanzelf, maar het duurt wel een tijdje. Jullie kunnen elkaar bijvoorbeeld interviewen om elkaar beter te leren kennen, of een spel spelen waarbij je de andere gezinsleden vragen stelt. 

Daniëlle vertelt dat, hoewel een scheiding niet leuk is, ze wel veel voordelen ziet, zoals dat ze veel nieuwe mensen heeft leren kennen.

 
 

Praat met elkaar       

Praat met alle leden van het gezin over wat jullie fijn en goed vonden in jullie eerste gezin. Wat vond je fijn van hoe het vroeger was? Wat wil je dat zo blijft en misschien wil je ook wel dingen veranderen. Samen kunnen jullie praten over hoe jullie willen dat het in het nieuwe gezin is.

Praten!           

Vertel het aan je ouders als je verdrietig of boos bent! Misschien ben je bang dat je vader of moeder meer van de nieuwe persoon houdt dan van jou, of dat je straks je eigen kamer kwijt raakt? Probeer er met je ouders over te praten. Ouders houden het allermeest van hun eigen kinderen, dat blijft altijd!

Vertel het op school  

Vertel op school dat jullie een nieuw gezin zijn. Het is fijn als in ieder geval je mentor weet hoe het bij jou thuis is.

Vraag het       

Er gebeuren allemaal nieuwe dingen als je met een stiefgezin te maken krijgt. Wil je weten of jouw vader of moeder verliefd is? Of wil je weten of jullie in een nieuw huis gaan wonen en wie er dan bij jullie komen wonen? Stel dit soort vragen gewoon aan je ouders!

Zorgen voor jezelf houden    

Iedereen heeft ideeën over hoe het zal zijn in het nieuwe stiefgezin of wat er gaat gebeuren. Soms kloppen die ideeën, maar soms ook niet. Het helpt om aan je ouders te vertellen wat je denkt of waar je bang voor bent. Hou het niet voor jezelf! Samen kunnen jullie bespreken hoe het zal zijn en kunnen jullie daar ook afspraken over maken.

Wat is een stiefgezin?

Je hebt misschien wel eens gehoord over stiefgezinnen. Een stiefgezin is eigenlijk een gezin dat uit twee gezinnen bestaat. Een gescheiden vader en zijn kinderen gaat samenwonen met zijn nieuwe liefde en de kinderen, bijvoorbeeld! Of een gescheiden moeder gaat samenwonen met haar nieuwe liefde en de kinderen. Het bijzondere aan een stiefgezin is dat de kinderen geen echte broers of zussen van elkaar zijn. Het is eigenlijk een mengsel van twee gezinnen. Het kan ook dat jouw vader of moeder op iemand zonder kinderen verliefd wordt. Ook dan kan je een stiefgezin worden. Er is geen regel hoe het stiefgezin eruit moet zien. Elk gezin en elk stiefgezin is anders! Hoe ziet jouw stiefgezin eruit? Je kunt het eens tekenen!

Ik wil geen stiefgezin?

Niet alle kinderen van gescheiden ouders krijgen te maken met stiefgezinnen, maar een deel wel. Als dat gaat gebeuren is dat echt wel even schrikken. Alweer gaan er dingen veranderen. En het is goed te snappen dat je dat niet leuk vindt. Heb je al bedacht wat je er niet leuk aan vindt en waarom je het niet wilt? Het kan helpen om dat voor jezelf te bedenken en dat te vertellen aan je ouders. Soms is het moeilijk om te bedenken waarom je het niet wilt. Ook dat kan je tegen je vader of moeder zeggen. Zij kunnen jou helpen om te bedenken wat er niet leuk aan is. Zo kunnen jullie met elkaar bedenken hoe het voor jou wat beter kan worden.

Mijn vader heeft een nieuwe vriendin, wordt zij nu mijn stiefmoeder?

Dat kan, maar het hoeft niet. Vaders en moeders kunnen relaties hebben die kort of lang duren. Als het langer gaat duren en jullie gaan in een huis wonen met elkaar, dan kan zij jouw stiefmoeder worden. Praat er eens met je vader over.

Mijn moeder heeft een nieuwe vriend, als hij mijn stiefvader wordt, wat gebeurt er dan met mijn eigen vader?

Een stiefvader is anders dan een echte vader. Stiefouders kunnen heel erg belangrijk voor kinderen zijn en je kunt ook van stiefouders houden. Maar jouw echte ouders blijven altijd jouw echte ouders. Ook al wonen ze niet meer in één huis.

Houdt mijn stiefmoeder meer van haar eigen kind dan van mij?

Dat is een vraag die heel veel kinderen in een stiefgezin hebben. Daar is niet zomaar een antwoord op te geven. Je kunt het best eens vragen aan je stiefouder als je het wilt weten. Voor ouders zijn hun eigen kinderen heel erg bijzonder. Maar jij bent waarschijnlijk ook heel bijzonder voor jouw stiefmoeder. Hoe is het eigenlijk voor jou? Jij hebt ook je eigen moeder en een stiefmoeder. Houd je meer van de één dan van de ander? En wat is er dan anders?

Nu mijn vader een nieuw gezin heeft, heeft hij dan nog wel tijd om mij te zien?

Het is erg wennen als één van je ouders een nieuw gezin krijgt. Jij hoort ook bij dat gezin, ook al woon je er misschien niet (de hele tijd). Vertel eens aan je vader dat je bang bent dat hij nu geen tijd meer voor jou heeft. Hij kan jou geruststellen.

Julia heeft twee huizen

Julia woont in twee huizen: ze heeft een huis met papa en een met mama. Soms is dat jammer en soms juist leuk. De zes verhalen over Julia gaan over allerlei gebeurtenissen rondom een scheiding. Over scheiden in het algemeen, het gevoel van kinderen van gescheiden ouders dat ze of de ene of de andere ouder verdriet doen, een verhuizing van een van de ouders, een nieuwe partner en gezinsuitbreiding.

N. Wisse Smit , Julia heeft twee huizen2 , ISBN 9789085605201

Wat?
Het Kameleonprogramma volg je op school. Je komt zes keer bij elkaar met negen of tien kinderen die ook gescheiden ouders hebben. Dat noem je de Kameleongroep. Je gaat er tekenen, knutselen, praten en luisteren. Je doet ook spelletjes en soms ga je naar buiten.
De laatste keer komt ook je vader of moeder erbij of allebei. Met elkaar wordt het programma dan op een leuke manier afgesloten.

Waar?
Op jouw school. In een leeg lokaal of in een andere ruimte in de school.

Wanneer?
Meestal kom je elke week met de Kameleongroep bij elkaar. Soms zitten er twee weken tussen. Bijvoorbeeld als het vakantie is. Het is altijd tijdens schooltijd. Je krijgt nog een brief waarin staat op welke dag het is en hoe laat het begint!

Waarom?
Alle kinderen die hebben meegedaan met een Kameleonprogramma op school, vonden het heel erg leuk. Ze geven het programma het cijfer 8,8, bijna een 9 dus.
Jij gaat het vast ook leuk vinden!

Alle kinderen die hebben meegedaan met een Kameleonprogramma op school, vonden het heel erg leuk. Ze geven het programma het cijfer 8,8, bijna een 9 dus.
Jij gaat het vast ook leuk vinden!

Kinderen die hebben meegedaan voelen zich daarna vrolijker, minder verdrietig en minder boos. 
Het werken op school gaat vaak beter en ze hebben minder ruzie met andere kinderen.
Jij gaat je vast ook beter voelen door het programma!

Toen de eerste Kameleonprogramma's (en Sterprogramma's voor kinderen waarvan iemand uit hun gezin is doodgegaan) op scholen begonnen, heeft het Jeugdjournaal daar een filmpje van gemaakt. Je ziet het hier:

Is er een juf of meester die het Kameleonprogramma begeleidt?

Er zijn altijd twee mensen die ervoor geleerd hebben om kinderen te begeleiden die zoiets hebben meegemaakt als jij. Deze mensen noemen we coaches. Ze komen speciaal naar jouw school voor het Sterprogramma.

Moet ik in het Kameleonprogramma alles vertellen over mijn ouders en wat er is gebeurd?

Nee, je mag vertellen wat je wilt vertellen. Wat je niet wil vertellen, vertel je lekker niet! 

Hoelang duurt een Kameleonprogramma?

Je komt zes keer met je groep bij elkaar. Elke keer is dat anderhalf uur.

Is het Kameleonprogramma voor kinderen met problemen?

Nee, het Kameleonprogramma is juist bedoeld voor kinderen die nog geen grote problemen hebben door de scheiding. 

MOET je meedoen met een Kameleonprogramma?

Nee het MOET niet. Je hoeft alleen maar mee te doen als je het zelf wil. Soms wil je nog wat meer erover weten voordat je ja of nee zegt. Vraag het dan aan je juf of meester of aan je ouders.